Paluch sztywny (łac. Hallux rigidus) – choroba stopy polegająca stopniowym zmniejszaniu zakresu ruchu pierwszego palca w stawie śródstopno-paliczkowym, aż do etapu, kiedy palec jest w tym stawie całkowicie zablokowany. Główne objawy to ból palucha, zwłaszcza podczas chodzenia i kucania oraz w bardziej zaawansowanych stadiach, deformacja stawu śródstopno-paliczkowego.
Paluch koślawy należy do chorób zwyrodnieniowych, czyli powstających z przeciążenia i zużycia. Szczególnie narażone są zatem osoby o nieprawidłowej biomechanice stopy oraz ludzie, którzy w codziennej pracy muszą często kucać lub noszący ciężkie obuwie ochronne. U części pacjentów stwierdza się rodzinne występowanie choroby, co można tłumaczyć dziedziczeniem budowy stopy bardziej podatnej na tą chorobę.
We wczesnych stadiach choroby wskazane jest leczenie zachowawcze. W przypadku pełnoobjawowego palucha sztywnego leczeniem z wyboru jest leczenie operacyjne. Istnieje wiele metod operacyjnych leczenia palucha sztywnego. Ich wybór zależy od zaawansowania choroby, wieku pacjenta oraz poziomu jego aktywności ruchowej.
Opracował: lek. Dawid Kawka